Law is a system of rules that are enforced through social institutions to govern behaviour. |
Ligji është një sistem rregullash që imponohen përmes institucioneve shoqërore për të normuar sjelljen. |
Laws can be made by a collective legislature or by a single legislator, resulting in statutes, by the executive through decrees and regulations, or by judges through binding precedent, normally in common law jurisdictions. |
Ligjet mund të hartohen nga një legjislaturë kolektive ose nga një ligjvënës i vetëm, rezultojnë në statute, nga ekzekutivi përmes dekreteve dhe rregulloreve, ose nga gjykatësit përmes precedentëve detyrues, normalisht në juridiksione të ligjit zakonor. |
Private individuals can create legally binding contracts, including arbitration agreements that may elect to accept alternative arbitration to the normal court process. |
Individët mund të krijojnë kontrata që ligjërisht janë detyruese, përfshi marrëveshje arbitrazhi që mund të zgjedhin të pranojnë arbitrazh alternative në vend të procesit normal gjyqësor. |
The formation of laws themselves may be influenced by a constitution, written or tacit, and the rights encoded therein. |
Vetë hartimi i ligjeve mund të influencohet nga një kushtetutë, e shkruar apo e nënkuptuar, dhe të drejtat që ajo përfshin. |
The law shapes politics, economics, history and society in various ways and serves as a mediator of relations between people. |
Ligji i jep formë politikës, ekonomisë, historisë dhe shoqërisë në mënyra të ndryshme dhe shërben si ndërmjetës në marrëdhëniet mes njerëzve. |
A general distinction can be made between |
Mund të dallohen qartë nga njëri-tjetri: |
(a) civil law jurisdictions (including Catholic canon law and socialist law), in which the legislature or other central body codifies and consolidates their laws, and |
(a) një juridiksion i ligjit civil (përfshi ligjin kanonik katolik dhe ligjin socialist), në të cilat legjislatura ose organe të tjera qendrore kodifikojnë dhe konsolidojnë ligjet e tyre, dhe |
(b) common law systems, where judge-made precedent is accepted as binding law. |
(b) një sistem i ligjit zakonor ku precedentët e krijuar nga gjykatësit pranohen si ligje detyruese. |
Historically, religious laws played a significant role even in settling of secular matters, which is still the case in some religious communities, particularly Jewish, and some countries, particularly Islamic. |
Historikisht, ligjet fetare kanë luajtur një rol të rëndësishëm në zgjidhjen e çështjeve jo-fetare, dhe kjo ndodh akoma në disa komunitete fetare, veçanërisht në komunitetin hebraik, dhe në disa vende, veçanërisht islamike. |
Islamic Sharia law is the world's most widely used religious law. |
Ligji islamik Sharia është ligji fetar më i përdorur në botë. |