| Atoms, the smallest particles of matter that retain the properties of the matter, are made of protons, electrons, and neutrons. |
Atomoj, la plej malgrandaj partikloj de materio, kiuj retenas la ecojn de la materio, estas faritaj el protonoj, elektronoj kaj neŭtronoj. |
| Protons have a positive charge, Electrons have a negative charge that cancels the proton's positive charge. |
Protonoj havas pozitivan ŝargon, Elektronoj havas negativan ŝargon, kiu nuligas la pozitivan ŝargon de la protono |
| Neutrons are particles that are similar to a proton but have a neutral charge. |
Neŭtronoj estas partikloj kiuj estas similaj al protono sed havas neŭtralan ŝargon. |
| There are no differences between positive and negative charges except that particles with the same charge repel each other and particles with opposite charges attract each other. |
Ekzistas neniuj diferencoj inter pozitivaj kaj negativaj ŝargoj krom ke partikloj kun la sama ŝargo forpuŝas unu la alian kaj partikloj kun kontraŭaj ŝargoj altiras unu la alian. |
| If a solitary positive proton and negative electron are placed near each other they will come together to form a hydrogen atom. |
Se izola pozitiva protono kaj negativa elektrono estas metitaj unu proksime de la alia ili kuniĝos por formi hidrogenatomon. |
| This repulsion and attraction (force between stationary charged particles) is known as the Electrostatic Force and extends theoretically to infinity, but is diluted as the distance between particles increases. |
Tiu repuŝo kaj altiro (forto inter senmovaj ŝarĝitaj partikloj) estas konataj kiel la Elektrostatika Forto kaj etendiĝas teorie al senfineco, sed estas diluitaj kiam la distanco inter partikloj pliiĝas. |
| When an atom has one or more missing electrons it is left with a positive charge, and when an atom has at least one extra electron it has a negative charge. |
Kiam atomo havas unu aŭ plurajn mankantajn elektronojn ĝi restas kun pozitiva ŝargo, kaj kiam atomo havas almenaŭ unu kroman elektronon ĝi havas negativan ŝargon. |
| Having a positive or a negative charge makes an atom an ion. |
Havante pozitivan aŭ negativan ŝargon igas atomon jono. |
| Atoms only gain and lose protons and neutrons through fusion, fission, and radioactive decay. |
Atomoj nur gajnas kaj perdas protonojn kaj neŭtronojn per fuzio, fisio kaj radioaktiva disfalo. |
| Although atoms are made of many particles and objects are made of many atoms, they behave similarly to charged particles in terms of how they repel and attract. |
Kvankam atomoj estas faritaj el multaj partikloj kaj objektoj estas faritaj el multaj atomoj, ili kondutas simile al ŝarĝitaj partikloj laŭ kiel ili forpuŝas kaj altiras |
| In an atom the protons and neutrons combine to form a tightly bound nucleus. |
En atomo la protonoj kaj neŭtronoj kombinas por formi malloze ligitan nukleon |
| This nucleus is surrounded by a vast cloud of electrons circling it at a distance but held near the protons by electromagnetic attraction (the electrostatic force discussed earlier). |
Ĉi tiu nukleo estas ĉirkaŭita de vasta nubo de elektronoj rondirantaj ĝin malproksime sed tenita proksime de la protonoj per elektromagneta altiro (la elektrostatika forto diskutita antaŭe). |
| The cloud exists as a series of overlapping shells / bands in which the inner valence bands are filled with electrons and are tightly bound to the atom. |
La nubo ekzistas kiel serio de imbrikitaj konkoj/bendoj en kiuj la internaj valentbendoj estas plenigitaj kun elektronoj kaj estas malloze ligitaj al la atomo. |
| The outer conduction bands contain no electrons except those that have accelerated to the conduction bands by gaining energy. |
La eksteraj konduktaj bendoj enhavas neniujn elektronojn krom tiuj kiuj akcelis al la konduktaj bendoj akirante energion. |
| With enough energy an electron will escape an atom (compare with the escape velocity of a space rocket). |
Kun sufiĉe da energio elektrono eskapos atomon (komparu kun la eskapa rapido de kosmoraketo). |
| When an electron in the conduction band decelerates and falls to another conduction band or the valence band a photon is emitted. |
Kiam elektrono en la kondukta bendo malrapidiĝas kaj falas al alia kondukta bendo aŭ la valenta bendo, fotono estas elsendita. |
| This is known as the photoelectric effect. |
Ĉi tio estas konata kiel la fotoelektra efiko. |
