Ever since Pierre-Simon Laplace envisioned the Hypothetical "Laplace's Demon" in 1814, an entity with infinite computing power that knows the exact location and velocity of every particle in the universe, there has been speculation that if one had such abilities, the past, present, and future of the universe can be predicted. |
Nang makita sa kaisipan ni Pierre-Simon Laplace ang Hypothetical "Laplace's Demon" noong 1814, isang nilalang na may walang hanggang kapangyarihan ng pagbilang na makakaalam ang eksaktong lokasyon at belosidad ng bawat kataga sa kalawakan, may naging spekulasyon na kung ang isang tao ay mayroong ganoong kakayahan, ang nakaraan, kasalukuyan at hinaharap ng sanlibutan ay mahuhulaan. |
However, there are limits to even this kind of knowledge, and it may very well be impossible for mankind to ever find the much sought-after "Theory of Everything". |
gayunpaman, may hangganan ang kaalaman, at ang pagsaliksik tungkol sa "teorya ng lahat" ay maaaring maging imposible. |
Does Laplace's Demon hold proof of Predestination? |
ang Laplace's Demon ba ay nagbibigay pruweba sa kapalaran? |
Could it even exist? |
maaari ba itong umiral? |
We will examine these questions shortly. |
ating susuriin ang mga katanungan maya-maya lamang. |
Let us assume, for one moment, that Laplace's Demon not only could exist, but it is real. |
sa isang pagkakataon, sabihin na nating hindi lamang umiiral ang Laplace's Demon bagus ito ay toto. |
The entity is sitting in a laboratory, doing computations, and feeding scientists data about the future of the universe. |
ang nilalang ay nakaupo sa laboratoryo, nagbibilang at nagbibigay ng datos sayantipiko tungkol sa hinaharap ng sanlibutan. |
This scenario could be thought of as absolute proof that free will is an illusion, and that predestination rules the universe. |
ang senaryong ito ay maaaring maging kaisipan na ang buong pruweba ng malayang pagpapasiya ay isang ilusyon, na ang kapalaran ang maghari sa sanlibutan |
As the Demon simulates particles ricocheting off of each other, forming atoms, cooling down, then gradually forming stars several billion years ago, it watches matter spin, gravity attract material; Earth forms, then life forms, then Humans slowly evolve, it predicts the chemical reactions going on inside our brains, it knows what we will do, what we will think, and what we will feel. |
habang ang Demon ay sinisimula ang mga katagang nagbubungguan sa isa't isa na bumubuo ng atomo, paglamig at kalaunay pagkabuo ng mga bituin ilang bilyong taon na ang nakararaan, pinanonood nito ang pag ikot, pagbalani sa mga bagay; pagbuo ng mundo, at pagbuo ng buhay, at unti unting ebolusyon ng tao, nahuhulaan nito ang reaksyong kemikal na nangyayari sa ating mga utak, nalalaman nito ang ating mga gagawin, mga iisipin at mararamdaman. |
For the processes of our brain are no different, no less certain than the boiling of water or the constant flickering of minute switches in the circuitry of a computer. |
para sa proseso ng ating mga utak na walang kaibahan, sigurado kumpara sa pagkulo ng tubig o ang andap ng minuite switches sa paikot ng kompyuter, |
Neurons fire, some adrenaline is released there, some dopamine here, and you get a human thought. |
sasabog ang gramatika, lalabas ang adrenaline, kaunting dopamine, at meron nanag pantaong pagiisip. |
What we perceive as free will is merely routine chemical processes occurring within our brains, and we are no more than clumps of matter floating around in the universe like the coldest space rock, as time moves only forward, and the universe expands outward. |
ang iniisip nating malayang pagpapasya ay sadyang prosesong kemilal lamang sa ating mga utak, at tayo ay kumpol lang na bagay na lumulutang sa sanlibutan katulad ng pinakamalamig na bato sa kalawakan, habang umuusad ang oras, at paglawak ng sanlibutan. |
and nothing- nothing is uncertain in the mind of the Demon. |
at wala- walang kasugraduhan ang isip ng Demon |